Berlijnse buurten (2) - Weißensee

 

Weißensee. Huh. Daar is toch de alternatieve Elfstedentocht? Inderdaad. Maar dan in Oostenrijk. De Weißer See in Berlijn is meer een zomerbestemming, en dan hoofdzakelijk voor de Berlijners zelf. Op warme dagen is het dringen geblazen op de schaduwrijke oeverpromenade en de grasveldjes aan de waterkant. Wie liever zand heeft, kan terecht in het Strandbad Weissensee. En dat allemaal op nog geen twintig minuten fietsen van Alexanderplatz.

 

Nuchter stadsdorp

Het verder vrij ongerepte Weißensee in voormalig Oost-Berlijn was oorspronkelijk een dorp en hoewel het al ruim een eeuw deel uitmaakt van de grote stad, is het dorpskarakter nooit helemaal verloren gegaan. Naar Berlijnse maatstaven zijn de huizen kleiner en de straten rustiger en groener.

De laatste jaren is de wijk populair geworden onder jonge gezinnen. Zelf woon ik er ook pas twee jaar (daarvoor woonde ik jarenlang in Wedding en Prenzlauer Berg), in een wooncomplex genaamd Holländerhof dat heel toepasselijk in Nederlandse stijl gebouwd is. Uit cijfers blijkt dat onder mijn buurtgenoten nu evenveel nieuwkomers als oorspronkelijke bewoners zijn.

 

Toch zijn het naar mijn gevoel  de soms wat knorrige oer-Berlijners die de boventoon voeren: de vele kleine winkeliers op de Berliner Allee, de toegegeven niet al te fraaie winkelstraat van het stadsdeel, en de mix van ambachtslieden, autosleutelaars en kunstenaars die zich in de oude industriegebouwen en binnenplaatsen hebben genesteld.

 

Joodse begraafplaats

Ondanks dat de meeste toeristen de wijk links laten liggen, is er een hoop te zien en te ontdekken. De grootste trekpleister, al klinkt dat misschien wat vreemd, is de joodse begraafplaats. De verwilderde oase die al sinds 1880 bestaat heeft op wonderlijke wijze de verschrikkingen van de twintigste eeuw overleefd. Tijdens de nazi-periode bleef de begraafplaats tot het einde toe onder joods bestuur. Enkele joden hielden zich zelfs voor de Gestapo tussen de grafstenen en mausoleums schuil.

 

 

Klein-Hollywood

De meeste mensen kennen Weißensee als de ietwat dromerige wijk die het nu is. Opmerkelijk is dat dit stukje aarde in de jaren twintig van de vorige eeuw het centrum van de Duitse en Europese filmindustrie was. De allereerste horrorfilm, 'Das Cabinet des Dr. Caligari', werd hier in 'Klein Hollywood' opgenomen en Marlene Dietrich startte er, nog in het tijdperk van de stomme film, haar carrière op het grote scherm. Naast filmstudio's barstte het er ook van de bioscopen. De laatst overgeblevenen zijn Kino Toni en Stummfilmkino Deplhi. Uit dezelfde periode dateren ook de modernistische gebouwen van Bruno Taut aan de Trierer Straße en de Buschallee.

 

Weissensee de serie

Meer recent heeft de televisieserie Weissensee over de verwikkelingen van twee gezinnen in de DDR de buurt weer wat beroemder gemaakt (in Nederland op Netflix te zien). De serie geeft een indringend beeld van het leven in een politiestaat en veel scènes zijn opgenomen op locaties in de wijk. Maar de tv-villa van de Stasi-familie Kupfer staat in Potsdam, en of het hier in de buurt daadwerkelijk wemelde van de Stasi-officieren, zoals in de serie wordt gesuggereerd? Dat is misschien iets voor een volgend stuk.

 

Tot slot nog wat culinaire tips: Voor een heerlijke, betaalbare lunch strijk je neer bij Babuschka. Voor een smaakvol diner is Parkstern de plek.

 

Niels